WOSwijs blog | november 2020
Ieder kind een thuis
Door Claire Luiten
Wings of Support (WoS) richt zich op het duurzaam verbeteren van de kwaliteit van het leven van kinderen in hun eigen omgeving. Hiermee ondersteunt de organisatie de Fly Responsibly campagne van KLM. Het begrip duurzaamheid gaat verder dan alleen goed zorgen voor onze planeet. Het omvat ook goede zorg voor mensen wereldwijd. Met Wings of Support dragen wij hieraan bij.
Duurzame zorg
Duurzame zorg bieden is een actueel onderwerp. In december 2019 is er bij de Verenigde Naties (VN) een nieuwe resolutie voor de rechten van het kind aangenomen. Alle 193 lidstaten erkennen het belang van het bij elkaar houden van families. Zij nemen zich voor om programma’s, beleid en diensten te ontwikkelen en te implementeren om families te ondersteunen.
Er is een wereldwijde beweging om te de-institutionaliseren. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat opgroeien in een instituut schadelijk is voor de ontwikkeling van kinderen. Het is beter om op te groeien in een situatie die vergelijkbaar is met een gezin. Daarnaast is deze manier van werken veel minder kostbaar, waardoor er met hetzelfde geld meer kinderen geholpen kunnen worden.
Cijfers van Defence for children laten zien dat ongeveer 80% van de kinderen in instituties zoals weeshuizen nog een gezin of andere familie heeft (link). Het blijkt dat financiële overwegingen vaak een grote rol spelen voor families om hun kind, neefje of nichtje af te staan. Zij beschikken over te weinig middelen om voor het kind te kunnen zorgen. Vaak nemen zij dit besluit omdat ze weten dat kinderen “goed opgevangen” worden in weeshuizen. Wanneer families meer middelen ter beschikking zouden hebben, denk hierbij aan geld of sociale ondersteuning, zou het kind mogelijk bij familie kunnen blijven wonen. Dit is een van de redenen waarom de VN zich actief inzet voor zorg waarbij kinderen thuis kunnen blijven wonen.
Yvonne de Graaf en Saskia de Wildt zijn beiden projectcoördinator bij Wings of Support. Zo’n drie jaar geleden kwamen zij voor het eerst in aanraking met deze veranderende blik op kinderopvang. Samen waren zij onderweg naar een traditioneel opvanghuis in Ngong Town, Kenia. In het vliegtuig raakten zij aan de praat met Michelle Oliel van de organisatie Stahili, een organisatie die zich inzet voor kinderrechten. Michelle vertelde Yvonne en Saskia over de veranderende visie wat betreft het opvangen van kinderen zonder ouderlijke zorg. Sindsdien hebben beide projectcoördinatoren zich hier meer in verdiept en hebben zij een start gemaakt om ook binnen WoS de projecten te ondersteunen, in lijn met het nieuwe beleid.
Eén van de organisaties waar WoS al lang mee samenwerkt, Macheo, voert al meer dan 10 jaar een beleid in lijn met deze inzichten. Reden voor Yvonne en Saskia om Marnix Huis in t Veld uit te nodigen voor een presentatie bij een projectcommissie vergadering van WoS. In landen waar de overheid de zorgtaak niet volledig kan verzorgen, is familie het vangnet. Om deze reden is het zo belangrijk om families te ondersteunen. Yvonne vertelt: ‘In de basis willen ouders natuurlijk het liefst voor hun kind zorgen. Het is beter om hen dus in tools te voorzien, zodat dit mogelijk is. In een instituut opgroeien kan namelijk schadelijk zijn voor kinderen. Met name doordat kinderen worden gedwongen om voortdurend in een groep te leven. Het kind krijgt hierdoor onvoldoende individuele aandacht. Voor hele kleine kinderen van 0-3 jaar kan dit hechtingsproblemen veroorzaken op latere leeftijd. Op het moment dat kinderen 18 jaar worden mogen ze niet meer in het instituut wonen. Zij komen vaak in de problemen, omdat ze niet gewend zijn voor zichzelf te zorgen en zijn vervreemd van hun familie, cultuur en hun oorspronkelijke omgeving.’
Preventie
Nog belangrijker is ervoor zorgen dat een kind niet in een noodsituatie belandt. ‘Wanneer een kind in direct gevaar is, door bijvoorbeeld misbruik of omdat het op straat rondzwerft, is het van groot belang het kind in veiligheid te brengen’, aldus Saskia. ‘Een kleinschalige tijdelijke opvang kan dan uitkomst bieden.’ Door actief in de gemeenschap aanwezig te zijn en samen te werken met organisaties, kunnen probleemgezinnen vroegtijdig opgespoord worden. Sociaal werkers en scholen hebben hierin een belangrijke functie.
Maatwerk Wanneer het echt niet mogelijk is om een kind bij zijn of haar familie te laten opgroeien, blijft opvang cruciaal. Kleinschaligheid en individuele aandacht voor het kind in een gezinsstructuur zijn dan van belang. Zorgmedewerkers spelen een rol in het op zoek gaan naar familieleden of een pleeggezin die de zorgtaak op zich kunnen nemen. Het is van belang dat er naar verschillende mogelijkheden wordt gekeken om de verzorgers te begeleiden. Dit kan bijvoorbeeld door middel van financiële of sociale ondersteuning. Maatwerk is het toverwoord.
Child in Family focus Inmiddels heeft Lisa Spijker zich bij Yvonne en Saskia aangesloten. Samen pleiten zij voor de ‘Child in Family focus’ binnen WoS. Door middel van online trainingen en webinars verdiepen zij zich in de aanwezige kennis en zetten aan tot het kritisch nadenken over hoe organisaties van waarde kunnen zijn bij een transitie van residentiële zorg naar zorg binnen gezinnen. Daarin is het belangrijk gemeenschappen, families en verzorgers sterker te maken en middelen te geven om in een gezinssetting voor kinderen te zorgen.
Alle kinderen verdienen een gezin, dat is het uiteindelijke doel waar wij met zijn allen voor gaan!
Tekst en interviews door Claire Luiten
Digitale opmaak in Foleon door Bram Snel
Foto's via https://macheo.ngo (bovenste foto's) en via één van de projecten
van Yvonne; http://www.samensucces.com (onderste foto's en achtergrond)